ΤΟΥ ΠΑΝΟΥ ΤΡΙΓΑΖΗ
ΒΑΣΙΛΗΣ Θ. ΑΜΑΝΑΤΙΔΗΣ, Δρόμοι πάνω στο χιόνι, εκδόσεις Ταξιδευτής, σελ. 379
Τον 20ό αιώνα, ως «αιώνα των άκρων», τον έζησε έντονα η Ελλάδα, όπως και όλος ο κόσμος. Τον υπέστησαν, όμως, κυρίως οι λαοί, οι απλοί άνθρωποι. Αυτό είναι το «μήνυμα» του βιβλίου, το πρώτο του Βασίλη Αμανατίδη, δικηγόρου στην Καλαμάτα με πολυετή θητεία στο κίνημα της αριστεράς, ο οποίος μας αποκαλύπτει μια άγνωστη ως τώρα πτυχή των ικανοτήτων του, τη λογοτεχνική.
Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα, εμπνευσμένο από πραγματικές ιστορίες, με επίκεντρο τον Ταΰγετο, το χωριό Νέδουσα (Αναστάσοβα) και την πόλη της Καλαμάτας. Οι τρεις κεντρικοί πρωταγωνιστές του βιβλίου, συγχωριανοί του συγγραφέα, γεφυρώνουν διαφορετικές περιόδους, γίνονται θύτες και θύματα σκληρών συνθηκών ζωής, περνούν και ωκεανούς ως μετανάστες.
Η πρωτοχρονιά του 1901 είναι η αφετηρία της ταραχώδους ζωής του Θανάση Μπράτη, νεαρού αγωγιάτη, που πήρε πάνω του ένα έγκλημα τιμής του αδελφού του και πέρασε τα καλύτερα χρόνια της ζωής του στη φυλακή τ' Αναπλιού, μετά ξενιτεύτηκε στο «νέο κόσμο» και -επιστρέφοντας στην πατρίδα στην κατοχή- τελείωσε τη ζωή του ηρωικά. Η κατοχή, η αντίσταση και ο εμφύλιος είναι το περιβάλλον μέσα στο οποίο δρα ο δεύτερος ήρωας, ο Δήμος Πρίφτης, ένας από τους χιλιάδες απλούς αγωνιστές που γεύτηκε την ανάταση, αλλά και την πτώση του κινήματος. Στην αντιηρωική εποχή της μετεμφυλιακής περιόδου έζησε και ανδρώθηκε ο τρίτος ήρωας του βιβλίου, ο Άρης Βαγενάς.
Μέσα από την περιπετειώδη ζωή τριών απλών ανθρώπων, ανασταίνονται τα ήθη και οι συνήθειες, ο ηρωισμός της καθημερινότητας της ζωής στην ύπαιθρο, οι αγώνες, τα όνειρα για μια καλύτερη ζωή, τα πάθη και τα παθήματα του λαού μας, οι τραγικές ανεπάρκειες των ηγεσιών του.
Ο αναγνώστης του βιβλίου πραγματοποιεί ένα γρήγορο και περιεκτικό οδοιπορικό στον 20ό αιώνα. Βλέπει την Ελλάδα να ταπεινώνεται και να πτωχεύει, αλλά και να μεγαλώνει και να μεγαλουργεί. Βλέπει τον ελληνικό λαό, με μπροστάρηδες τους ανθρώπους του μόχθου, να ορθώνεται ανυπότακτος, κόντρα σε ξένους κατακτητές και στις δυνάμεις της υποτέλειας. Βλέπει την ελληνική ύπαιθρο να μαραζώνει και να αιμορραγεί από την εσωτερική και κυρίως από την εξωτερική μετανάστευση, την οποία οι εκάστοτε κρατούντες προσπαθούν να δικαιολογήσουν είτε με το μύθο της «ψωροκώσταινας» είτε με «θεωρίες» για το «φιλαπόδημον του Έλληνος». Βλέπει και τους Έλληνες της Διασποράς να δίνουν μεγάλες μάχες για την προκοπή, να ανακαλύπτουν την «άλλη Αμερική» και ορισμένοι να πρωτοστατούν στο εργατικό της κίνημα.
Το βιβλίο κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη από την αρχή ως το τέλος. Περιεκτικά και με δυνατές εικόνες μας ταξιδεύει στο χρόνο και στο χώρο. Με γλώσσα σφριγηλή και ξάστερη, σαν το γάργαρο νερό που αναβλύζει από τις πηγές του Ταΰγετου, εμπλουτισμένη με πολλά στοιχεία της ντοπιολαλιάς.
Το μήνυμά του βιβλίου δεν είναι απαισιόδοξο, όπως φαίνεται από πρώτη άποψη. Είναι μήνυμα ζωής, που όσες δυσκολίες κι αν συναντά, βρίσκει τον τρόπο να προχωρεί. Δεν υπάρχουν μονόδρομοι στη ζωή, ούτε για τις κοινωνίες.
Χρειαζόμαστε πολύ αυτό το μήνυμα σήμερα. Χρειαζόμαστε το ανυπότακτο πνεύμα για να απαντήσουμε σε όσους μας επιβουλεύονται. Όπως λέει σ΄ ένα ποίημά του ο Νικηφόρος Βρεττάκος: «Να τους το ειπούμε να το καταλάβουνε /Πως δεν αλλάζουνε τα χρώματα σ' αυτή τη χώρα / Και πως ποτέ δεν κόπηκε στη μέση το τραγούδι τους.»
Ο αγώνας, λοιπόν, συνεχίζεται για να έρθει στην καρδιά της κοινωνίας η αλληλεγγύη. Για μια κοινωνία, όπου σύμφωνα με τον Γιάννη Ρίτσο: «Οι άνθρωποι δε θα βλέπουνε ο ένας τον άλλο ενέδρα / Και δε θα ζουν της μοναξιάς το δράμα στη σιωπή». Τόσο απλά, τόσο ανθρώπινα.
Ο Πάνος Τριγάζης είναι μέλος της ΚΠΕ του ΣΥΝ
 |
| Αναστάσιος Καλιακάτσος- Η Όλγα στο ξυλουργείο |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου