Η οδυνηρή έξοδος από το πλατωνικό σπήλαιο

Άποψη της έκθεσης

ΧΑΡΗΣ ΨΑΡΡΑΣ, Τα όντως όντα.Εκδόσεις Κέδρος, σ. 48 

Ο Χάρης Ψαρράς (γεν.1982) είναι από την μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού περιπτώσεις νέων ποιητών που το έργο τους  επιδιώκει να κάνει λυρικά προσιτή την φιλοσοφική της πανοπλία. Από τα πρώτα του βιβλία, όχι μόνο επιλέγει ως ορίζοντα της ποιητικής του στοχαστικές διερωτήσεις για το νόημα της όχι σπάνια κρυμμένης ουσίας των πραγμάτων και της ύπαρξης, αλλά αντλεί και τη ρητορική του από τη γλώσσα των αφηρημένων συστημάτων, προσπαθώντας πάντως να γειώσει το υπεραισθητό των ιδεών στο αισθητό του βιώματος. Το αποτέλεσμα: μια ποίηση εστιασμένη στο στοχαστικό βάθος, ενίοτε εσώστροφη, κρυπτική, που δίνει ιδιαίτερη σημασία στο βάρος των εννοιών. Έτσι και στα Όντως όντα. Ο ορίζοντάς του είναι κατεξοχήν στοχαστικός, διερωτάται για την αλήθεια και για το πού αυτή βρίσκεται ως ηθικό (και εμπράγματο) ζητούμενο του ανθρώπου. Σ’ έναν υπερκείμενο ασάλευτο κόσμο όπως αυτός της μιας και μόνης πραγματικότητας της πλατωνικής οντικής θεωρίας του σπηλαίου ή σ’ έναν κόσμο διασαλευμένο από τις άπειρες πραγματικότητες που μάχονται η μια την άλλη για να εκθρονίσουν το ιδεώδες και να πάρουν τη θέση του; Και βέβαια σ’ έναν κόσμο στον οποίο ο άνθρωπος πέφτει μέσα σαν σε εξορία, υφιστάμενος τη φθορά, τη μοναξιά, το ερωτικό πάθος και τον πόνο, την απώλεια της βεβαιότητας, αφού άφησε την προστατευτική αχρονία του σπηλαίου; Ασφαλώς, η εποχή που διανύουμε, εποχή οδυσσεϊκής αστάθειας, ευνοεί την εκδοχή των ρευστών πολλαπλών αληθειών, των αποσπασμάτων, των πολλαπλών πραγματικοτήτων και των υποκειμενικών αποκλίσεων. Αλλά κάθε επιμέρους πραγματικότητα συνήθως δεν κατευθύνεται προς αυτό που θέλει να καταργήσει, κατακερματίζοντάς το; Δεν οραματίζεται πάντοτε τη δική της επικράτηση μέσα από το θάνατό του;

Η αυστηρότητα των στοχαστικών προσαρμογών είναι ενδιαφέρον ότι περνάει τη μορφική της στερεότητα και στα ποιήματα του Χάρη Ψαρρά. Η γλώσσα του στα Όντως όντα είναι ένα αμάλγαμα της ελληνικής διϊστορικότητας: εικοσιοχτώ έμμετρα ή ελευθερόστιχα λυρικά ποιήματα, με έναν λόγο κρουστό,ακριβή και ευθύβολο, που η σύνθεσή τους βασίζεται θεμελιωδώς  στη έννοια του διακειμένου, από την αρχαϊκή ομηρική ως την βιβλική, ως τη βυζαντινή και την σύγχρονη.

ΑΛΕΞΗΣ ΖΗΡΑΣ